Bestemmingsplan en evenementen

Evenementen in alle vormen en maten komen veel voor in Nederland. Variërend van meerdaagse grootschalige muziekfestivals tot eendaagse kleinere sportevenementen of dansevenementen. Op grond van de Algemene plaatselijke verordening van de gemeente waarin een dergelijk evenement plaatsvindt is in verreweg  de meeste gevallen een evenementenvergunning nodig. Slechts wanneer het gaat om een zeer kleinschalige, kortdurende en niet vanuit een commercieel oogpunt georganiseerde evenementen kan volstaan worden met een melding.

Wanneer een evenementenvergunning nodig is voor het organiseren van een evenement doet zich de vraag voor op grond van welke gronden een dergelijke vergunning geweigerd zou kunnen worden. Deze weigeringsgronden zijn opgenomen in de APV. Deze kunnen weliswaar per gemeente verschillen, maar vaak is daarin in ieder geval iets opgenomen over openbare orde, het reguliere gebruik van de openbare weg of het water, het woon- en leefklimaat, maar ook in sommige gevallen over het bestemmingsplan. Vaak ontbreekt echter het bestemmingsplan als toetsingsgrond in de APV voor een evenementenvergunning. Dit heeft ermee te maken dat niet elk evenement strijd oplevert met de regels van het bestemmingsplan. Als een evenement wat betreft duur, plaats en frequentie een zogenaamd planologisch relevant gebruik oplevert, dan moet ik de in planregels echter wel rekening worden gehouden met de mogelijkheid van evenementen.

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in een uitspraak over een evenement in de Gemeente Hof van Twente uit 2005 criteria opgenomen over de vraag wanneer evenementen in het bestemmingsplan moeten passen. In deze uitspraak ging het om een terrein dat jaarlijks gedurende drie dagen intensief werd gebruikt voor een zogenaamd Schuttersfeest waar duizenden bezoekers op afkomen. Voor opbouw van de kermis en feesttent is tenminste een week benodigd en voor de afbraak tenminste enkele dagen. Een dergelijk gebruik is niet zodanig kortdurend en incidenteel dat dit nog binnen de bestemmingsplanvoorschriften zou kunnen, zodat een dergelijk gebruik in strijd is met de bestemming agrarische kernrandgebied.

Maar wanneer is een activiteit die slechts voor een bepaalde periode plaatsvindt strijdig met het bestemmingsplan als deze niet past in de toegekende bestemming? Wanneer is, met andere woorden, een activiteit nog zodanig kortdurend en incidenteel, dat deze als planologisch niet als relevant moet worden aangemerkt?

Dit zal altijd afhangen van de specifieke omstandigheden. In ieder geval spelen daarbij de duur van de activiteit, de frequentie van de activiteit (vindt het evenement vaker plaats of is het echt eenmalig) maar ook de mate van afwijking een rol.

Zodra er echter sprake is van een enigszins grootschalig evenement, zeker wanneer dit meerdere dagen in beslag neemt (inclusief op- en afbouw) en jaarlijks terugkeert, kan worden geconcludeerd dat er sprake is van strijd met het bestemmingsplan. In dergelijke gevallen doet de gemeente er verstandig aan terreinen waarop dergelijke evenementen plaatsvinden mede te bestemmen als evenemententerrein. Daarmee moeten wel alle ruimtelijke relevante aspecten met betrekking tot de aanvaardbaarheid van evenementen moet worden afgewogen. Denk daarbij aan verkeersaantrekkende werking, het aantal evenementen per jaar, het maximaal aantal toegestane bezoekers per evenement, een specificatie van het soort evenement dat mag worden gehouden en de geluidbelasting.

Ontbreekt een dergelijke nevenbestemming als evenemententerrein, dan kan al snel de conclusie zijn dat het houden van een evenement in strijd komt met de bestemming en daarop gehandhaafd dient te worden. Als omwonenden op deze grond een verzoek tot handhaving indienen, zal de gemeente in beginsel een dergelijk verzoek moeten honoreren dan wel, indien dit nog mogelijk is, een omgevingsvergunning voor planologisch afwijkend gebruik moeten verlenen.

Betekent dit echter ook dat de evenementenvergunning altijd geweigerd moet worden? Nee, zo blijkt uit een uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State over het Dancefestival Amsterdam Open Air 2012 in het Gaasperpark. Hoewel de Afdeling in een parallelle uitspraak bevestigde dat er sprake was van strijd met het bestemmingsplan als gevolg van het houden van dit festival, verplicht de APV van Amsterdam de burgemeester niet tot het weigeren van de evenementenvergunning. Hoewel in het geval van Amsterdam de APV wel aandacht besteedt aan mogelijke strijd met het bestemmingsplan moet deze bepaling zo worden gelezen dat een evenementenvergunning kan worden geweigerd en indien de bestemming van het desbetreffende terrein van dien aard is dat er gevreesd moet worden dat een evenement op het terrein onevenredig nadelige gevolgen zal hebben voor de handhaving van de openbare orde. Dit heeft ermee te maken dat de evenementenvergunning in de APV is opgenomen onder het kopje “Openbare orde en veiligheid”. Dit is dan ook het toetsingskader van de weigeringsgronden voor de evenementenvergunning en niet sec strijd met het bestemmingsplan.

Hoewel dit wellicht mogelijkheden lijkt te bieden, is strijd met het bestemmingsplan ook een zelfstandige handhavingsgrond. Wanneer een organisatie dus enerzijds wel een evenementenvergunning verleend krijgt ondanks strijd met het bestemmingsplan, maar tegelijkertijd wordt geconfronteerd met handhaving wegens strijd met datzelfde bestemmingsplan als zelfstandige handhavingsgrond, dan is een zo’n organisatie feitelijk met deze uitspraak nog niet veel geholpen.

Kortom: Het verdient in alle gevallen aanbeveling bij het organiseren van evenementen aandacht te besteden aan de van kracht zijnde bestemming van het terrein waarop het evenement plaats zou moeten gaan vinden. Overigens kan dit niet alleen meespelen bij terreinen, maar ook bij het gebruik van panden. Voor bepaalde evenementen in een pand, zeker wanneer een horecabestemming op dit pand ontbreekt is immers eveneens een evenementenvergunning vereist.

Tips:

• Ga voor het organiseren van een evenement altijd na wat de bestemming is van het terrein of het pand waarin het evenement plaats zou moeten vinden: Laat deze bestemming evenementen toe of is hierover in het bestemmingsplan niets geregeld?
• In het laatste geval, ga dan na of het evenement zodanig incidenteel en kortdurend is dat ondanks het feit dat het bestemmingsplan evenementen niet expliciet mogelijk maakt er geen strijd optreedt met dit bestemmingsplan. Let wel: Dit is lang niet altijd eenvoudig uit te maken en kan rechtszaken uitlokken.
• Het kan daarom aanbeveling verdienen om, zeker wanneer er nog voldoende tijd is voorafgaand aan het evenement, om in het geval van een bestemmingsplan dat geen evenementen mogelijk maakt een aanvraag in te dienen voor een zogenaamde omgevingsvergunning voor planologisch afwijkend gebruik waarmee een evenement toch nog binnen het kader van het bestemmingsplan kan passen of in ieder geval de strijd met het bestemmingsplan wordt weggenomen. Eventueel kan een dergelijke omgevingsvergunning ook tijdelijk worden aangevraagd.
• Uiteraard dient naast dit alles ook aandacht besteed te worden aan de vraag of een evenementenvergunning nodig is. In veel gevallen zal het antwoord daarop bevestigend zijn. Houdt daarbij rekening met de termijnen die gemeente stellen voor het aanvragen van een dergelijke evenementenvergunning. Het te laat aanvragen van een evenementenvergunning kan leiden tot een weigering.