Het rookverbod in de horeca is op 1 juni 2008 ingevoerd als onderdeel van de Tabakswet. Dit verbod stuitte aanvankelijk op juridische uitdagingen. Zo concludeerden gerechtshoven Leeuwarden en Den Bosch in 2009 dat de regelgeving ontoereikend was om een rookverbod af te dwingen bij horecazaken zonder personeel.

De Hoge Raad oordeelde op 23 februari 2010 echter dat de Tabakswet wel een solide basis biedt voor een rookverbod, ook voor kleine cafés zonder personeel. Dit maakte de weg vrij voor volledige naleving en handhaving van het rookverbod in alle horecagelegenheden.

Uitzonderingen op het rookverbod

Hoewel het rookverbod strikt wordt gehandhaafd, zijn er enkele uitzonderingen:

1. Privéruimtes
   Ruimtes die als privé kunnen worden aangemerkt.

2. Aangewezen rookruimtes
   Afsluitbare ruimtes die uitsluitend bedoeld zijn voor het roken van tabaksproducten.

3. De open lucht
   Terrassen en buitenruimtes die niet volledig zijn afgesloten.

Rookruimtes Horecaondernemers mogen een rookruimte inrichten, mits deze volledig is afgesloten van de rest van het pand. Personeel mag deze ruimte niet betreden, behalve in noodgevallen of voor onderhoud. Let op: het inrichten van een rookruimte kan bouwvergunningsplichtig zijn en kan gevolgen hebben voor de brandveiligheid. Bovendien moet de ondernemer rekening houden met de minimale vloeroppervlakte van 35 m² voor niet-rookruimtes, zoals vereist door de Alcoholwet.

Geen hinder of overlast Buiten de rookruimtes mag geen overlast van tabaksrook worden ervaren. Dit wordt beoordeeld op basis van een “organoleptisch” onderzoek, waarbij zintuigen worden gebruikt om vast te stellen of er rook waarneembaar is.

Rookverbod op terrassen

Binnen gebouwen en op overdekte binnenplaatsen is roken niet toegestaan. Overdekte terrassen worden ook niet als open lucht beschouwd. Toch heeft de Minister aangegeven dat deze regel soepel wordt gehanteerd, mits een terras niet volledig is afgesloten. Er moet altijd minstens één open zijde zijn die in directe verbinding staat met de buitenlucht.

Handhaving

Het rookverbod wordt via zowel bestuursrechtelijke als strafrechtelijke weg gehandhaafd.

• Bestuursrechtelijk: Overtredingen kunnen leiden tot boetes, die bij herhaalde overtredingen worden verhoogd. Voorafgaand aan een boete krijgt de ondernemer meestal de kans om zijn zienswijze te geven, tenzij dit al eerder is gebeurd zonder nieuwe feiten of omstandigheden.

• Strafrechtelijk: Overtreding van de rookverboden in de Tabakswet is strafbaar onder de Wet Economische Delicten. Dit kan resulteren in boetes tot €18.500,- en eventueel een tijdelijke stillegging van de onderneming.

Actuele situatie

In 2010 maakte het kabinet een uitzondering op het rookverbod voor eenmanszaken met een horecalokaliteit kleiner dan 70 m². Deze uitzondering werd echter in 2014 door de Hoge Raad ongeldig verklaard. Het rookverbod geldt sindsdien voor alle horecagelegenheden, zonder uitzondering.