De Alcoholwet bepaalt dat horecabedrijven die alcoholhoudende dranken verstrekken een vergunning nodig hebben. Deze vergunning geldt zowel voor het serveren van alcohol in een horecazaak als voor het verkopen van sterke drank voor gebruik elders, zoals in een slijterij.

Soorten vergunningen

Er zijn twee hoofdtypen vergunningen binnen de Alcoholwet:

1. Commerciële horeca
   Dit betreft reguliere horecabedrijven zoals cafés, restaurants en hotels. Zij mogen zowel zwak - als sterk alcoholhoudende dranken verkopen voor consumptie ter plaatse.
   

2. Paracommerciële instellingen
   Dit betreft instellingen met een hoofdfunctie die niet primair gericht is op het verstrekken van alcohol, zoals sportverenigingen, culturele instellingen en recreatieve organisaties. Zij mogen alcohol schenken, maar slechts binnen bepaalde tijden en onder specifieke voorwaarden.

Alcoholwetvergunning – zedelijk gedrag

Voor het verkrijgen van een alcoholwetvergunning moeten alle leidinggevenden voldoen aan zogenaamde moraliteits- of zedelijkheidseisen. In de regel is de belangrijkste eis dat een leidinggevende niet binnen de laatste vijf jaar mag zijn veroordeeld tot een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf van meer dan zes maanden.

Een andere belangrijke eis is dat de leidinggevende niet binnen de laatste vijf jaar bij meer dan een uitspraak mag zijn veroordeeld tot (onvoorwaardelijke) geldboetes van € 500,00 of meer wegens overtreding van artikel 8 Wegenverkeerswet (dronken achter het stuur).

Het Alcoholbesluit geeft nog veel meer van dergelijke eisen.

Naast deze eisen geeft de Alcoholwet nog een zogenaamde “open norm” die het College van Burgermeester en Wethouders van de gemeente tot op zekere hoogte zelf mag invullen. De wet zegt namelijk dat een leidinggevende “in enig opzicht” van slecht levensgedrag mag zijn. Binnen bepaalde kaders mag een gemeente zelf beoordelen in hoeverre iemand hieraan voldoet.

Inrichtingseisen voor horecazaken

Een horecalokaliteit moet voldoen aan bepaalde inrichtingseisen volgens de Alcoholwet en het Bouwbesluit 2012. Dit betekent ondermeer dat een horeca-inrichting:

• een minimale oppervlakte van 35 m² moet hebben;

• een plafondhoogte moet hebben van ten minste 2,10 meter (2,60 meter bij nieuwbouw);

• voorzien moet zijn van een goed functionerend ventilatiesysteem dat direct verbonden is met de buitenlucht (bij nieuwbouw);

• voldoende toiletfaciliteiten moet hebben (normafhankelijk van een aantal omstandigheden);

Exploitatie en leidinggevenden

Om alcohol te mogen schenken, moet er altijd een leidinggevende aanwezig zijn die op de vergunning vermeld staat. De leidinggevende moet voldoen aan de eisen van de Alcoholwet, zoals het hebben van een Verklaring Sociale Hygiëne en het niet in enig opzicht van slecht levensgedrag zijn. Dit wordt ondermeer getoetst aan het Alcoholbesluit, waarin is bepaald dat de leidinggevende in de afgelopen vijf jaar niet veroordeeld mag zijn voor een aantal specifiek genoemde overtredingen en misdrijven.

Tapontheffing voor evenementen

Voor evenementen van tijdelijke aard, zoals festivals of Koningsdag, kan een tapontheffing worden aangevraagd op grond van artikel 35 van de Alcoholwet. Deze ontheffing staat alleen het schenken van zwak alcoholhoudende dranken toe en geldt meestal voor korte periodes. Op een vaste horecalocatie kan dit leiden tot de situatie dat op een deel van het terras wel sterke drank mag worden geschonken, terwijl op een tijdelijk uitgebreid deel alleen zwakalcoholische dranken zijn toegestaan.

Weigeringsgronden en geldigheid

De gemeente kan een Alcoholwetvergunning weigeren als niet wordt voldaan aan de eisen van de wet, bijvoorbeeld bij overtreding van de zedelijkheidseisen of als de leidinggevende niet voldoet aan de gedragstoets. Een vergunning blijft geldig zolang de bedrijfsvoering niet wijzigt. Bij een overname van het horecabedrijf of verbouwing van de horecalokaliteit is een nieuwe vergunning vereist. Indien geen van de weigeringsgronden van toepassing is, is de gemeente verplicht om de alcoholvergunning te verstrekken.